Τὰ τέσσερα στοιχεῖα – ῥιζώματα τοῦ Κόσμου [Πλάτων, Τίμαιος Β] / The four elements – rhizomata of the world [Plato, Timaeus II] / I quattro elementi – rizomi del mondo [Platone, Timeo II] / Четыре элемента – корневища мира [Платон, Тимей II]

 

Τὰ τέσσερα στοιχεῖα – ῥιζώματα τοῦ Κόσμου

 Σωματοειδὲς δὲ δὴ καὶ ὁρατὸν ἁπτόν τε δεῖ τὸ γενόμενον εἶναι, χωρισθὲν δὲ πυρὸς οὐδὲν ἄν ποτε ὁρατὸν γένοιτο, οὐδὲ ἁπτὸν ἄνευ τινὸς στερεοῦ, στερεὸν δὲ οὐκ ἄνευ γῆς· ὅθεν ἐκ πυρὸς καὶ γῆς τὸ τοῦ παντὸς ἀρχόμενος συνιστάναι σῶμα ὁ θεὸς ἐποίει. Δύο δὲ μόνω καλῶς συνίστασθαι τρίτου χωρὶς οὐ δυνατόν· δεσμὸν γὰρ ἐν μέσῳ δεῖ τινα ἀμφοῖν συναγωγὸν γίγνεσθαι. Δεσμῶν δὲ κάλλιστος ὃς ἂν αὑτὸν καὶ τὰ συνδούμενα ὅτι μάλιστα ἓν ποιῇ, τοῦτο δὲ πέφυκεν ἀναλογίο κάλλιστα ἀποτελεῖν.

  Ὁπόταν γὰρ ἀριθμῶν τριῶν εἴτε ὄγκων εἴτε δυνάμεων ὡντινωνοῦν ᾖ τὸ μέσον, ὅτιπερ τὸ πρῶτον πρὸς αὐτό, τοῦτο αὐτὸ πρὸς τὸ ἔσχατον, καὶ πάλιν αὖθις, ὅτι τὸ ἔσχατον πρὸς τὸ μέσον, τὸ μέσον πρὸς τὸ πρῶτον, τότε τὸ μέσον μὲν πρῶτον καὶ ἔσχατον γιγνόμενον, τὸ δ’ ἔσχατον καὶ τὸ πρῶτον αὖ μέσα ἀμφότερα, πάνθ’ οὕτως ἐξ ἀνάγκης τὰ αὐτὰ εἶναι συμβήσεται, τὰ αὐτὰ δὲ γενόμενα ἀλλήλοις ἓν πάντα ἔσται.

Εἰ μὲν οὖν ἐπίπεδον μέν, βάθος δὲ μηδὲν ἔχον ἔδει γίγνεσθαι τὸ τοῦ παντὸς σῶμα, μία μεσότης ἂν ἐξήρκει τά τε μεθ’ αὑτῆς συνδεῖν καὶ ἑαυτήν, νῦν δὲ στερεοειδῆ γὰρ αὐτὸν προσῆκεν εἶναι, τὰ δὲ στερεὰ μία μὲν οὐδέποτε, δύο δὲ ἀεὶ μεσότητες συναρμόττουσιν· οὕτω δὴ πυρός τε καὶ γῆς ὕδωρ ἀέρα τε ὁ θεὸς ἐν μέσῳ θείς, καὶ πρὸς ἄλληλα καθ’ ὅσον ἦν δυνατὸν ἀνὰ τὸν αὐτὸν λόγον ἀπεργασάμενος, ὅτιπερ πῦρ πρὸς ἀέρα, τοῦτο ἀέρα πρὸς ὕδωρ, καὶ ὅτι ἀὴρ πρὸς ὕδωρ, ὕδωρ πρὸς γῆν, συνέδησεν καὶ συνεστήσατο οὐρανὸν ὁρατὸν καὶ ἁπτόν. Καὶ διὰ ταῦτα ἔκ τε δὴ τούτων τοιούτων καὶ τὸν ἀριθμὸν τεττάρων τὸ τοῦ κόσμου σῶμα ἐγεννήθη δι’ ἀναλογίας ὁμολογῆσαν, φιλίαν τε ἔσχεν ἐκ τούτων, ὥστε εἰς ταὐτὸν αὑτῷ συνελθὸν ἄλυτον ὑπό του ἄλλου πλὴν ὑπὸ τοῦ συνδήσαντος γενέσθαι.

     Τῶν δὲ δὴ τεττάρων ἓν ὅλον ἕκαστον εἴληφεν ἡ τοῦ κόσμου σύστασις. Ἐκ γὰρ πυρὸς παντὸς ὕδατός τε καὶ ἀέρος καὶ γῆς συνέστησεν αὐτὸν ὁ συνιστάς, μέρος οὐδὲν οὐδενὸς οὐδὲ δύναμιν ἔξωθεν ὑπολιπών, τάδε διανοηθείς, πρῶτον μὲν ἵνα ὅλον ὅτι μάλιστα ζῷον τέλεον ἐκ τελέων τῶν μερῶν εἴη, πρὸς δὲ τούτοις ἕν, ἅτε οὐχ ὑπολελειμμένων ἐξ ὧν ἄλλο τοιοῦτον γένοιτ’ ἄν, ἔτι δὲ ἵν’ ἀγήρων καὶ ἄνοσον ᾖ, κατανοῶν ὡς συστάτῳ σώματι θερμὰ καὶ ψυχρὰ καὶ πάνθ’ ὅσα δυνάμεις ἰσχυρὰς ἔχει περιιστάμενα ἔξωθεν καὶ προσπίπτοντα ἀκαίρως λύει καὶ νόσους γῆράς τε ἐπάγοντα φθίνειν ποιεῖ. Διὰ δὴ τὴν αἰτίαν καὶ τὸν λογισμὸν τόνδε ἕνα ὅλον ὅλων ἐξ ἁπάντων τέλεον καὶ ἀγήρων καὶ ἄνοσον αὐτὸν ἐτεκτήνατο.

Μετάφραση: Πᾶν ὅτι ἐγένετο πρέπει νὰ εἶναι σωματοειδὲς καὶ ὁρατὸν καὶ ἁπτόν. Ἀλλ’ οὐδὲν πράγμα χωρὶς τοῦ πυρὸς δύναται νὰ εἶναι πότε ὁρατόν, οὔτε ἁπτὸν χωρὶς στερεότητος, στερεὸν δὲ δὲν δύναται νὰ εἶναι ἄνευ τῆς γῆς. Ὅθεν ὁ Θεὸς ἐκ πυρὸς καὶ γῆς ⁵³ ἐποίει τὸ σῶμα τοῦ σύμπαντος, ὄτε ἤρχισε νὰ τὸ συνιστᾷ· ἀλλὰ δὲν εἶναι δυνατὸν μόνα νὰ ἐνῶνται καλῶς δυὸ στοιχεῖα ἄνευ τρίτου τινός, διότι ἐν μέσῳ τῶν δυὸ πρέπει νὰ ὑπάρχῃ δεσμός, ἤστις νὰ συνδέῃ αὐτά. Ὁ κάλλιστος δὲ τῶν δεσμῶν εἶναι ἐκεῖνος, ὅστις καὶ ἑαυτὸν καὶ τὰ συνδεόμενα πράγματα κάμνει ἐντελῶς ἓν μόνον· τοῦτο δὲ κάλλιστα ποιεῖ φυσικῶς ἡ ἀναλογία ⁵⁴   .      Διότι, ὅταν ἐκ τριῶν ἀριθμῶν οἱωνδήποτε, εἴτε ὄγκοι εἴτε δυνάμεις εἶναιοὗτοι, ⁵⁵    ὁ μέσος εἶναι πρὸς τὸν τελευταῖον ἀκριβῶς ὅ,τι εἶναι ὁ πρῶτος πρὸς τὸν μέσον, καὶ πάλιν ὁ μέσος εἶναι πρὸς τὸν πρῶτον ὅ,τι εἶναι ὁ τελευταῖος πρὸς τὸν μέσον, τότε ὁ μέσος γινόμενος πρῶτος καὶ τελευταῖος, ὁ δὲ τελευταῖος καὶ ὁ πρῶτος γινόμενοι καὶ οἱ δυὸ μέσοι, κατ’ ἀνάγκην θὰ συμβῆ νὰ εἶναι ὅλοι τὸ αὐτό, καὶ ἀφοῦ γίνωσι τὸ αὐτὸ μεταξὺ των, ὅλα θὰ εἶναι εἶναι ἓν μόνον πράγμα ⁵⁶  

Ἐὰν λοιπὸν τὸ σῶμα τοῦ παντὸς ἔμελλε νὰ εἶναι μία ἐπιφάνεια καὶ νὰ μὴ ἔχῃ κανὲν βάθος, εἷς μέσος ὅρος θὰ ἤρκει νὰ συνδέσῃ ὁμοῦ ἑαυτὸν καὶ τὰ ἄλλα στοιχεῖα. Ἀλλὰ τώρα ἀπεναντίας, ἔπρεπε νὰ εἶναι στερεὸν αὐτό, τὰ δὲ στερεὰ οὐδέποτε συνδέονται διὰ μίας, ἀλλὰ πάντοτε διὰ δυὸ μεσοτήτων ⁵⁷   . Διὰ τοῦτο ὁ Θεὸς ἐν μέσῳ τοῦ πυρὸς καὶ τῆς γῆς θέσας ὕδωρ καὶ ἀέρα, καὶ διατάξας ταῦτα μεταξὺ των ὅσον ἦτο δυνατὸν κατὰ τὴν αὐτὴν ἀναλογίαν, οὕτως ὥστε, ὅπως τὸ πῦρ εἶναι πρὸς τὸν ἀέρα, οὕτως ὁ ἀὴρ νὰ εἶναι πρὸς τὸ ὕδωρ, καὶ ὅπως ὁ ἀὴρ εἶναι πρὸς τὸ ὕδωρ, οὕτω τὸ ὕδωρ νὰ εἶναι πρὸς τὴν γῆν ⁵⁸, συνέδεσε καὶ συνέστησε τὸν ὁρατὸν καὶ ἁπτὸν κόσμον. Καὶ διὰ ταῦτα καὶ ἐκ τούτων τῶν στοιχείων, τὰ ὁποία εἶναι τοιαῦτα καὶ τέσσαρα ἀριθμητικῶς, ἐγεννήθη τὸ σῶμα τοῦ κόσμου ἁρμονικὸν διὰ τῆς ἀναλογίας ⁵⁹ καὶ (εἰς τὰ μέρη) ἔλαβε φιλίαν ὥστε, γενόμενον ἓν καὶ τὸ αὐτὸ μὲ ἑαυτό, κατέστη ἀδιάλυτον ὑπὸ ἄλλου οἱουδήποτε, πλὴν ὑπ’ ἐκείνου, ὅστις τὸ συνέδεσεν.

 Ἕκαστον δὲ τῶν τεσσάρων τούτων στοιχείων τὸ περιέλαβεν ὁλόκληρον ἡ σύστασις τοῦ κόσμου. Διότι ἐξ ὁλοκλήρου του πυρὸς καὶ τοῦ ὕδατος καὶ τοῦ ἀέρος καὶ τῆς γῆς συνέστησεν αὐτόν, ἐκεῖνος ὁ ὅποιος τὸν συνέστησε, χωρὶς νὰ ἀφήσῃ ἔξω κανὲν μέρος καὶ καμμίαν ἐνέργειαν αὐτῶν, ἔχων κατὰ νοῦν ταῦτα: πρῶτον μὲν ἵνα τὸ ὄλον ζῷον γίνῃ ὅσον τὸ δυνατὸν τέλειον καὶ ἐκ μερῶν τελείων, καὶ πρὸς τούτοις ἕν, διότι δὲν ὑπελείποντο πράγματα ἐξ ὢν ἠδύνατο νὰ γίνῃ ἄλλο τοιοῦτον, καὶ προσέτι ἵνα μὴ ὑπόκειται εἰς γῆρας καὶ νόσον. Διότι κατενόει, ὅτι τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρὸν καὶ ὅσα ἄλλα κάμνουσι βιαίας ἐνεργείας περικυκλοῦντα ἔξωθεν σῶμα σύνθετον καὶ προσβάλλοντα αὐτὸ ἀκαίρως τὸ διαλύουσι, καὶ ἐπιφέροντα νόσους καὶ γῆρας τὸ καταστρέφουσι. Διὰ τὴν αἰτίαν λοιπὸν ταύτην καὶ διὰ τὸν συλλογισμὸν τοῦτον ἔπλασεν αὐτὸν οὕτως, ὥστε νὰ εἶναι ἓν ὄλον ἀποτελούμενον ἐξ ὅλων τῶν πραγμάτων, τέλειον, ἄνευ γήρατος καὶ νόσου.

Πηγή: https://www.astrologicon.org/platon/platon-timaeus-2.html#10

https://seliniartemisekati.blogspot.com/ - Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος (link). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.